Rehabilitacja w leczeniu raka jelita grubego
Rehabilitacja
Rehabilitacja, czyli przywracanie utraconej sprawności psychofizycznej z powodu choroby lub jej leczenia, jest bardzo ważną częścią opieki nad pacjentami nowotworowymi. Integralnym elementem rehabilitacji w onkologii jest pomoc w przystosowaniu pacjentów do tych niedogodności, których nie można skorygować. U chorych leczonych z powodu nowotworów jelita grubego bardzo liczną grupę stanowią pacjenci, u których w wyniku operacji doszło do wytworzenia sztucznego odbytu brzusznego - stomii. To właśnie oni wymagają wyjątkowej opieki i wsparcia w nauce nowej jakości życia.
Rehabilitacja powinna być:
- wczesna, czyli zapoczątkowana jeszcze przed rozpoczęciem leczenia;
- dopasowana do etapu leczenia;
- ciągła, czyli prowadzona w szpitalu oraz po wypisaniu ze szpitala w poradniach czy środkach rehabilitacyjnych;
- kompleksowa, czyli uwzględniająca wszystkie potrzeby człowieka: medyczne, psychologiczne, społeczne czy zawodowe.
W rehabilitacji możemy wyróżnić dwa okresy: przed i pooperacyjny.
Postępowanie rehabilitacyjne przed zabiegiem operacyjnym obejmuje:
- przygotowanie psychoterapeutyczne pacjenta polegające na spotkaniach edukacyjno – informacyjnych, podczas których omawiane są z pacjentem cele i skutki zabiegów, zasady funkcjonowania po leczeniu operacyjnym, zalecenia żywieniowe czy obsługi stomii;
- nauka wykonywania ćwiczeń, niezbędnych we wczesnym okresie pooperacyjnym ( profilaktyka powikłań oddechowych i zakrzepów).
- nauka efektywnego odkrztuszania i kaszlu. Podczas tych czynności należy przytrzymywać dłońmi okolicę rany operacyjnej. W celu poprawy odkrztuszania wskazane jest oklepywanie klatki piersiowej, pleców czy wykonywanie elementów masażu.
Okres pooperacyjny rehabilitacji obejmuje:
- ćwiczenia oddechowe – wprowadza się je jak najwcześniej po operacji. Mają zapobiegać powikłaniom płucnym. Z uwagi na przecięcie powłok brzusznych podczas operacji, należy przestawić chorego na tor oddychania piersiowego;
- profilaktyka przeciwzakrzepowa - bezruch, otyłość oraz skłonności indywidualne do zapalenia żył sprzyjają występowaniu zakrzepów;
- pionizacja i aktywizacja chorego– należy dążyć do jak najszybszego uruchomienia pacjenta, stopniowo wprowadzając ćwiczenia samoobsługi
i zmiany pozycji; - poprawa motoryki przewodu pokarmowego;
- poprawa wydolności fizycznej pacjenta osłabionej przez chorobę i leczenie.
U pacjentów po resekcji odbytnicy, radioterapii czy chemioterapii istnieje duże ryzyko ( nawet do 50% ), wystąpienia nietrzymania stolca i gazów. W zwalczaniu przyczyny tych objawów może pomóc fizjoterapia anorektalna, którą wkrótce CCU ma wprowadzić jako jedną z metod rehabilitacji na Pododdziale Leczenia Nowotworów Przewodu Pokarmowego. Takie leczenie fizjoterapeutyczne ma na celu poprawę funkcji układu nerwowo – mięśniowego dna miednicy.
Fizjoterapia anorektalna składa się z wielu elementów, min:
- terapia BIOFEEDBACK – polega na zastosowaniu specjalnej elektrody doodbytniczej. Podczas zajęć pacjent na ekranie monitora ma możliwość zaobserwować pracę swoich mięśni (których pracę niekoniecznie czuje) oraz na bieżąco kontrolować i korygować ich aktywność;
- manometria anorektalna i trening balonikowy – polega na użyciu specjalnej, ciśnieniowej sondy, dzięki której można zasymulować działanie bańki odbytniczej w korelacji z kanałem odbytu i zwieraczami;
- indywidualnie dobrany trening, min.: korekcja postawy, reedukacja oddechowa;
- zabiegi poprawiające ukrwienie;
- zabiegi zmniejszające nadwrażliwość odbytnicy.